ካርቦሃይድሬቶች በተመጣጣኝ አመጋገብ እና በተመጣጠነ ምግብ ሚዛን ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታሉ ፡፡ ስለ ራሳቸው ጤና የሚጨነቁ ሰዎች ውስብስብ ካርቦሃይድሬትስ ከቀላል የሚመረጥ መሆኑን ያውቃሉ ፡፡ እና በቀን ውስጥ ረዘም ላለ የምግብ መፈጨት እና ጉልበት ምግብ መብላቱ የተሻለ ነው ፡፡ ግን ለምን እንዲህ ሆነ? በቀስታ እና በፍጥነት ካርቦሃይድሬትን በማዋሃድ ሂደቶች መካከል ያለው ልዩነት ምንድነው? ለምን የፕሮቲን መስኮቱን ለመዝጋት ብቻ ጣፋጮች መብላት አለብዎት ፣ ማር ማታ ላይ ብቻ ለመብላት የተሻለ ነው? ለእነዚህ ጥያቄዎች መልስ ለመስጠት በሰው አካል ውስጥ ያለውን የካርቦሃይድሬት ለውጥ (metabolism) በዝርዝር እንመልከት ፡፡
ካርቦሃይድሬትስ ለምንድነው?
በሰው አካል ውስጥ ያሉ ካርቦሃይድሬት የተመጣጠነ ክብደትን ከመጠበቅ በተጨማሪ ከመጠን በላይ ውፍረት መከሰትን ብቻ ሳይሆን ሌሎች በርካታ ችግሮችንም የሚጨምር ሲሆን ይህም ትልቅ የሥራ ፊት ያከናውናል ፡፡
የካርቦሃይድሬት ዋና ተግባራት የሚከተሉትን ተግባራት ማከናወን ናቸው-
- ኃይል - በግምት 70% ካሎሪዎች ካርቦሃይድሬት ናቸው ፡፡ 1 ግራም ካርቦሃይድሬት ኦክሳይድ ሂደት እንዲከሰት ሰውነት 4.1 kcal ኃይል ይፈልጋል ፡፡
- ግንባታ - ሴሉላር አካላት ግንባታ ውስጥ ይሳተፉ ፡፡
- መጠባበቂያ - በጡንቻዎች እና በጉበት ውስጥ ግላይኮጅንን መልክ ያለው መጋዘን ይፍጠሩ ፡፡
- ቁጥጥር - አንዳንድ ሆርሞኖች በተፈጥሮ ውስጥ glycoproteins ናቸው። ለምሳሌ ፣ የታይሮይድ ዕጢ እና የፒቱታሪ ግራንት ሆርሞኖች - የእነዚህ ንጥረ ነገሮች አንድ መዋቅራዊ አካል ፕሮቲን ሲሆን ሌላኛው ደግሞ ካርቦሃይድሬት ነው ፡፡
- መከላከያ - ሄትሮፖሊሲካካርዴስ የመተንፈሻ ቱቦን ፣ የምግብ መፍጫ አካላትን እና የሽንት ንጣፎችን ሽፋን በሚሸፍነው ንፋጭ ውህደት ውስጥ ይሳተፋሉ ፡፡
- በሴል እውቅና ውስጥ ይሳተፉ ፡፡
- እነሱ የ erythrocytes ሽፋኖች አካል ናቸው።
- እነሱ የፕሮቲሮቢን እና ፋይብሪኖገን ፣ ሄፓሪን (ምንጭ - የመማሪያ መጽሐፍ “ባዮሎጂካል ኬሚስትሪ” ፣ ሴቬሪን) አካል ስለሆኑ የደም ማከምን ከሚቆጣጠሩት አንዱ ናቸው ፡፡
ለእኛ የካርቦሃይድሬት ዋና ምንጮች እነዚያ ከምግብ የምናገኛቸው ሞለኪውሎች ናቸው - ስታርች ፣ ሳክሮሮስ እና ላክቶስ ፡፡
@ Evgeniya
adobe.stock.com
የሳካራይትስ ውድቀት ደረጃዎች
በሰውነት ውስጥ የባዮኬሚካዊ ምላሾችን ገፅታዎች እና በአትሌቲክስ አፈፃፀም ላይ የካርቦሃይድሬት ሜታቦሊዝም ውጤትን ከማየታችን በፊት ፣ አትሌቶች በጣም ውድ ሆነው ተቆፍረው ውድድሮች በሚዘጋጁበት ጊዜ ወደ ሚያጠፋው ግላይኮጅን በመቀየር የሳካራቴራንን የመበስበስ ሂደት እናጠና ፡፡
ደረጃ 1 - በምራቅ ቅድመ-መከፋፈል
ከፕሮቲኖች እና ቅባቶች በተቃራኒ ካርቦሃይድሬት ወደ አፍ ምሰሶ ከገባ በኋላ ወዲያውኑ ማለት ይቻላል መሰባበር ይጀምራል ፡፡ እውነታው ይህ ነው ወደ ሰውነት ውስጥ የሚገቡት አብዛኛዎቹ ምርቶች የተወሳሰበ ስታርቦሃይድሬት ካርቦሃይድሬትን ይይዛሉ ፣ ይህም በምራቅ ተጽዕኖ ስር ነው ፣ ማለትም የእሱ ጥንቅር አካል የሆነው ኢንዛይም አሚላስ እና አንድ ሜካኒካዊ ንጥረ ነገር ወደ ቀላል ሳካራዳዎች ይከፋፈላል።
ደረጃ 2 - የጨጓራ አሲድ ተጽዕኖ በተጨማሪ መበላሸት ላይ
የሆድ አሲድ የሚጫወትበት ቦታ ይህ ነው ፡፡ በምራቅ ያልተነኩ ውስብስብ ሳካራደሮችን ይሰብራል ፡፡ በተለይም በ ኢንዛይሞች እርምጃ ላክቶስ ወደ ጋላክቶስ ተከፋፈለ ፣ ከዚያ በኋላ ወደ ግሉኮስ ይቀየራል ፡፡
ደረጃ 3 - የግሉኮስ ወደ ደም ውስጥ መምጠጥ
በዚህ ደረጃ በጉበት ውስጥ የመፍላት ሂደቶችን በማለፍ ሁሉም የበሰለ ፈጣን የግሉኮስ መጠን በቀጥታ ወደ ደም ውስጥ ይገባል ፡፡ የኃይል ደረጃ በከፍተኛ ሁኔታ ከፍ ይላል እናም ደሙ የበለጠ ይሞላል።
ደረጃ 4 - እርካታ እና የኢንሱሊን ምላሽ
በግሉኮስ ተጽዕኖ ሥር ደሙ እየጠነከረ ይሄዳል ፣ ይህም ኦክስጅንን ለማንቀሳቀስ እና ለማጓጓዝ አስቸጋሪ ያደርገዋል ፡፡ ግሉኮስ የመከላከያ ምላሽ የሚያስከትለውን ኦክስጅንን ይተካዋል - በደም ውስጥ ያለው የካርቦሃይድሬት መጠን መቀነስ ፡፡
ከቆሽት ውስጥ ኢንሱሊን እና ግሉካጎን ወደ ፕላዝማ ውስጥ ይገባሉ ፡፡
የመጀመሪያው በውስጣቸው ያለውን የስኳር እንቅስቃሴ ለማጓጓዝ የትራንስፖርት ሴሎችን ይከፍታል ፣ ይህም የጠፋውን ንጥረ ነገር ሚዛን ይመልሳል ፡፡ ግሉጋጎን በበኩሉ የግሉኮስ ውህደትን (ከሰውነት ኃይል ምንጮች ፍጆታ) እና ኢንሱሊን ዋናዎቹን የሰውነት ክፍሎች “ቀዳዳዎችን” ይቀንሰዋል እና ግሉኮስ እዚያን በ glycogen ወይም በሊፕታይድ መልክ ያስቀምጣል ፡፡
ደረጃ 5 - በጉበት ውስጥ የካርቦሃይድሬት ተፈጭቶ
መፈጨትን ለማጠናቀቅ በመንገድ ላይ ካርቦሃይድሬት ከሰውነት ዋና ተከላካይ ጋር ይጋጫል - የጉበት ሴሎች ፡፡ በልዩ አሲዶች ተጽዕኖ ስር ያሉ ካርቦሃይድሬትስ ወደ ቀላሉ ሰንሰለቶች - ግላይኮጅንን የሚያያይዙት በእነዚህ ሴሎች ውስጥ ነው ፡፡
ደረጃ 6 - glycogen ወይም ስብ
ጉበት በደም ውስጥ የሚገኙትን የተወሰነ መጠን ያላቸውን ሞኖሳካካርዴስን ብቻ ማከናወን ይችላል ፡፡ እየጨመረ ያለው የኢንሱሊን መጠን በአጭር ጊዜ ውስጥ እንድትሠራ ያደርጋታል። ጉበት ወደ ግሉኮስ ወደ ግሉኮጂን ለመለወጥ ጊዜ ከሌለው የሊፕታይድ ምላሹ ይከሰታል-ሁሉም ነፃ ግሉኮስ ከአሲዶች ጋር በማያያዝ ወደ ቀላል ስቦች ይለወጣል ፡፡ ሰውነት ይህን የሚያደርገው አቅርቦትን ለመተው ነው ፣ ሆኖም ግን ፣ ከቋሚ ምግባችን አንጻር ፣ ለመዋሃድ “ይረሳል” እና የግሉኮስ ሰንሰለቶች ወደ ፕላስቲክ የአፕቲዝ ህብረ ህዋሳት በመለወጥ ከቆዳው ስር ይጓጓዛሉ ፡፡
ደረጃ 7 - ሁለተኛ ደረጃ መሰንጠቅ
ጉበት የስኳር ሸክሙን ተቋቁሞ ሁሉንም ካርቦሃይድሬት ወደ ግላይኮጅነት መለወጥ ከቻለ ፣ ሁለተኛው በ ‹ኢንሱሊን› ሆርሞን ተጽዕኖ ሥር በጡንቻዎች ውስጥ ማከማቸት ይችላል ፡፡ በተጨማሪም ፣ የኦክስጂን እጥረት ባለበት ሁኔታ ወደ ቀላሉ ግሉኮስ ይከፈላል ፣ ወደ አጠቃላይ የደም ፍሰት አይመለስም ፣ ግን በጡንቻዎች ውስጥ ይቀራል ፡፡ ስለሆነም ጉበትን በማለፍ ግላይኮጅንን ለተወሰኑ የጡንቻ መኮማተር ኃይል ይሰጣል ፣ ጽናትንም ይጨምራል (ምንጭ - “ውክፔዲያ”) ፡፡
ይህ ሂደት ብዙ ጊዜ “ሁለተኛ ነፋስ” ይባላል ፡፡ አንድ አትሌት ሰፋፊ የግላይኮጅንን እና ቀላል የውስጥ አካል ቅባቶችን ሲይዝ ኦክስጅንን ባለመኖሩ ብቻ ወደ ንፁህ ኃይል ይለወጣሉ ፡፡ በምላሹም በቅባት አሲዶች ውስጥ የሚገኙት አልኮሆሎች ተጨማሪ የቫይዞዲየሽን ሁኔታን ያነቃቃሉ ፣ ይህም ጉድለት ባለበት ሁኔታ ወደ ህዋሳት በተሻለ ወደ ህዋሳት ተጋላጭነትን ያስከትላል ፡፡
ካርቦሃይድሬቶች ወደ ቀላል እና ውስብስብ ለምን እንደተከፋፈሉ መረዳት አስፈላጊ ነው። ሁሉም ስለ የእነሱ የግሊዝሜክ መረጃ ጠቋሚ ነው ፣ ይህም የመፍረስ ፍጥነትን ይወስናል። ይህ ደግሞ የካርቦሃይድሬት ሜታቦሊዝምን ደንብ ያነሳሳል። ካርቦሃይድሬትን ቀለል ባለ መጠን ወደ ጉበት በፍጥነት ስለሚወስደው ወደ ስብ የመቀየር እድሉ ሰፊ ነው ፡፡
በምርቱ ውስጥ ካለው አጠቃላይ የካርቦሃይድሬት ውህደት ጋር የግሊሰሚክ መረጃ ጠቋሚ ግምታዊ ሰንጠረዥ
ስም | ጂ.አይ. | የካርቦሃይድሬት መጠን |
ደረቅ የሱፍ አበባ ዘሮች | 8 | 28.8 |
ኦቾሎኒ | 20 | 8.8 |
ብሮኮሊ | 20 | 2.2 |
እንጉዳዮች | 20 | 2.2 |
የቅጠል ሰላጣ | 20 | 2.4 |
ሰላጣ | 20 | 0.8 |
ቲማቲም | 20 | 4.8 |
የእንቁላል እፅዋት | 20 | 5.2 |
አረንጓዴ በርበሬ | 20 | 5.4 |
ይሁን እንጂ ከፍተኛ ግላይኬሚክ መረጃ ጠቋሚ ያላቸው ምግቦች እንኳን glycemic load በሚሰራው መንገድ የካርቦሃይድሬትን (ሜታቦሊዝም) እና ተግባርን ለማወክ አይችሉም ፡፡ ይህ ምርት በሚወሰድበት ጊዜ ጉበት በግሉኮስ ምን ያህል እንደሚጫነው ይወስናል ፡፡ የተወሰነ የጂኤንኤ ደፍ (ከ80-100 ገደማ) ሲደርሱ ከመደበኛ በላይ የሆኑ ሁሉም ካሎሪዎች በራስ-ሰር ወደ ትራይግሊሪራይዶች ይለወጣሉ ፡፡
ግምታዊ የ glycemic ጭነት ሰንጠረዥ ከጠቅላላው ካሎሪዎች ጋር
ስም | ጊባ | የካሎሪ ይዘት |
ደረቅ የሱፍ አበባ ዘሮች | 2.5 | 520 |
ኦቾሎኒ | 2.0 | 552 |
ብሮኮሊ | 0.2 | 24 |
እንጉዳዮች | 0.2 | 24 |
የቅጠል ሰላጣ | 0.2 | 26 |
ሰላጣ | 0.2 | 22 |
ቲማቲም | 0.4 | 24 |
የእንቁላል እፅዋት | 0.5 | 24 |
አረንጓዴ በርበሬ | 0.5 | 25 |
የኢንሱሊን እና የግሉካጎን ምላሽ
ስኳር ወይም ውስብስብ ስታርች ማንኛውንም ካርቦሃይድሬት በሚወስዱበት ጊዜ ሰውነት በአንድ ጊዜ ሁለት ምላሾችን ያስነሳል ፣ የኃይሉ ጥንካሬ ቀደም ሲል በተመለከቱት ምክንያቶች ላይ እና በመጀመሪያ ፣ በኢንሱሊን መለቀቅ ላይ የተመሠረተ ነው ፡፡
ኢንሱሊን በጥራጥሬዎች ውስጥ ሁል ጊዜ በደም ውስጥ እንደሚለቀቅ መገንዘብ በጣም አስፈላጊ ነው ፡፡ ይህ ማለት አንድ ጣፋጭ ኬክ እንደ 5 ጣፋጭ ኬኮች ለሰውነት አደገኛ ነው ፡፡ ኢንሱሊን የደም መጠጥን ይቆጣጠራል ፡፡ ሁሉም ህዋሳት በሃይፐር ወይም ሃይፖ ሞድ ውስጥ ሳይሰሩ በቂ ኃይል እንዲያገኙ ይህ አስፈላጊ ነው ፡፡ ግን ከሁሉም በላይ የእሱ እንቅስቃሴ ፍጥነት ፣ በልብ ጡንቻ ላይ ያለው ሸክም እና ኦክስጅንን የማጓጓዝ ችሎታ በደም ጥግግት ላይ የተመሠረተ ነው ፡፡
የኢንሱሊን መጨመር ተፈጥሯዊ ምላሽ ነው። ኢንሱሊን በሰውነት ውስጥ ባሉ ሁሉም ሴሎች ውስጥ ተጨማሪ ኃይል ለመቀበል የሚያስችሉ ቀዳዳዎችን ይሠራል እና በውስጣቸውም ይቆልፋል ፡፡ ጉበት ሸክሙን ከተቋቋመ glycogen በሴሎች ውስጥ ይቀመጣል ፣ ጉበት ካልተሳካ ከዚያ የሰባ አሲዶች ወደ ተመሳሳይ ሕዋሳት ውስጥ ይገባሉ ፡፡
ስለሆነም የካርቦሃይድሬት ሜታቦሊዝም ደንብ የሚከናወነው ኢንሱሊን በመለቀቁ ብቻ ነው ፡፡ በቂ ካልሆነ (በተከታታይ አይደለም ፣ ግን አንድ ጊዜ) አንድ ሰው የስኳር በሽታ የመያዝ አዝማሚያ ሊኖረው ይችላል - ሰውነት የደም መጠን እንዲጨምር እና በተገኙት መንገዶች ሁሉ እንዲሟሟት ተጨማሪ ፈሳሽ ይፈልጋል ፡፡
በዚህ የካርቦሃይድሬት ንጥረ-ምግብ (ሜታቦሊዝም) ደረጃ ላይ ሁለተኛው አስፈላጊ ነገር ግሉካጎን ነው ፡፡ ይህ ሆርሞን ጉበት ከውስጣዊ ምንጮች ወይም ከውጭ ምንጮች መሥራት መፈለጉን ይወስናል ፡፡
በ glucagon ተጽዕኖ ሥር ጉበት ከውስጥ ሴሎች የተገኘውን ዝግጁ ግላይኮጅንን (ያልበጠሰ) ይለቀቃል እና አዲስ ግላይኮጅንን ከግሉኮስ መሰብሰብ ይጀምራል ፡፡
በመጀመሪያ ኢንሱሊን በሴሎች ውስጥ በሙሉ የሚያሰራጨው ውስጣዊ ግላይኮጂን ነው (ምንጭ - "እስፖርት ባዮኬሚስትሪ" ፣ ሚካሂቭቭ) ፡፡
ቀጣይ የኃይል ስርጭት
የሚቀጥለው የካርቦሃይድሬት ኃይል ስርጭት በሕገ-መንግስቱ ዓይነት እና በሰውነት ብቃት ላይ በመመርኮዝ ይከሰታል-
- በዝግመተ ለውጥ (ሜታቦሊዝም) ባልሰለጠነ ሰው ውስጥ ፡፡ የግሉጋጎን መጠን በሚቀንስበት ጊዜ የግላይኮጂን ሴሎች ወደ ትራይግሊሪራይዶች ወደሚሠሩበት ወደ ጉበት ይመለሳሉ ፡፡
- አትሌቱ ፡፡ በኢንሱሊን ተጽዕኖ ሥር ያሉ የግላይኮጅ ሴሎች በጡንቻዎች ውስጥ በጅምላ ተቆልፈው ለቀጣይ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ኃይል ይሰጣሉ ፡፡
- ፈጣን ተፈጭቶ ያለው አትሌት ያልሆነ። ግላይኮገን ወደ ጉበት ተመልሶ ወደ ግሉኮስ መጠን ተመልሷል ፣ ከዚያ በኋላ ደምን ወደ ድንበር ደረጃ ያጠግብዋል ፡፡ በቂ የኃይል አቅርቦቶች ቢኖሩም ፣ ህዋሳቱ ተገቢው የኦክስጂን መጠን ስለሌላቸው ፣ የመሟጠጥ ሁኔታን ያነሳሳል ፡፡
ውጤት
ኢነርጂ ሜታቦሊዝም ካርቦሃይድሬት የሚሳተፉበት ሂደት ነው። ቀጥተኛ ስኳሮች ባይኖሩም እንኳ ሰውነት አሁንም ህብረ ህዋሳትን ወደ ቀላል ግሉኮስ እንደሚያፈርስ መገንዘብ አስፈላጊ ነው ፣ ይህም የጡንቻ ሕዋስ ወይም የሰውነት ስብን ወደ መቀነስ (እንደ አስጨናቂው ሁኔታ ዓይነት) ያስከትላል።